Thứ Bảy, 16 tháng 5, 2020

MEDIANERAS/SIDEWALLS (2011)


     
     Medianeras/Sidewalls (2011) đặc biệt tĩnh lặng và tách biệt với thế giới xô bồ. Nếu như bạn bỏ ra 1h32m để thưởng thức bộ phim này, chắc chắn bạn cũng sẽ có cảm nhận giống tôi. Tôi đã dành nhiều giờ để nghe lời độc thoại của Martin hay Mariana khi những khung hình kiến trúc của thủ đô Argentina lướt qua màn hình.

“Buenos Aires is growing, uncontrollably and imperfectly.

Next to a tall one, a small one

Next to a rational one, an irrational one.

Next to a French one/None with no style at all.

These irregularities, probably reflect us perfectly

Aesthetic and ethical/Irregularities”

Tạm dịch:

“Bueno Aires dần phát triển, thiếu kiểm soát và lộn xộn

Cạnh một tòa cao tầng, sẽ là một tòa thấp bé

Cạnh một tòa đẹp đẽ chỉn chu thì sẽ là một tòa nhếch nhác

Cạnh một tòa kiểu Pháp thì là một tòa không có kiểu dáng cố định

Sự nhộn nhạo này như phản chiếu chính chúng ta

Thẩm mỹ và quy cách, chẳng hề có quy chuẩn”

     Nếu như thành phố Bueno Aires được phản chiếu qua góc nhìn của một web designer (Martin) trong hình hài lộn xộn mang đậm văn hóa của những kẻ ở nhờthì dưới sự quan sát của một nhà thiết kế trang phục mannequin (Mariana), nền văn minh hiện đại đang cố gắng một cách tuyệt vọng để kết nối con người lại với nhau, đó là lý do dù sống ở một nơi đông đúc như Bueno Aires người ta vẫn cảm thấy cô đơn.

     Triết lý làm phim thiên về sự hài hòa trong góc cạnh của đạo diễn Gustavo Taretto vừa vặn với các khung hình ngoại cảnh của Bueno Aires, bên cạnh những cú lia máy sắc lẹm đổi cảnh đầy ấn tượng. Tuy nhiên không chỉ các cảnh quay ngoại cảnh mới đáng giá, để kể câu chuyện về con người trong thành phố lớn, các cảnh có sự xuất hiện của nhân vật chính cần được khéo léo đan xen với ngoại cảnh. Đó là khi cuộc tìm kiếm của hai nhân vật bắt đầu.

     Martin sống một mình trong khu nhà cho thuê tầng bốn, thứ duy nhất kết nối anh với cuộc sống ngoài kia là màn hình máy tính, nơi anh làm việc, giải trí, đọc tin tức, hẹn hò và thậm chí là giải quyết nhu cầu sinh lý . Người bạn duy nhất của anh là Susu, chú cún bị bạn gái cũ bỏ lại sau khi hai người chia tay. Cuộc tình đi qua để lại một Martin thâm trầm và khao khát tìm kiếm nửa kia. Cô giữ chó (dog’s sister) đến với cuộc đời anh qua một cú nhấp chuột, rồi cũng nhanh chóng bước đi. Hẹn hò trong một thế giới cần những tiêu chuẩn ngặt nghèo thật chẳng dễ dàng. Với người bốc đồng, anh không thể chạy theo họ, với người quá hoàn hảo, anh cũng chẳng thể đáp ứng. Tình yêu đối với Martin giống như sự o ép trong ngộ nhận , anh cần tình yêu vì anh cô đơn.

     Mariana ngày ngày chuẩn bị trang phục cho mannequin trước cửa hàng, cũng có khi cô ngồi bần thần nhìn hình ảnh mình phản chiếu qua cửa kính hàng đối diện. Từ bỏ sự gắn kết với thế giới thực sau khi nhận ra người bạn trai bốn năm bên cạnh mình chỉ là một kẻ xa lạ, Mariana chìm trong thế giới của riêng mình, nói chuyện với mannequin, làm bạn với thang bộ vì mắc chứng sợ thang máy (lift phobia), cuộc đời của cô co cụm lại trong căn nhà mà cô gọi là shoesbox.

    Chuyện gặp gỡ một người nào đó chẳng phải là khó khăn, thậm chí qua ứng dụng hẹn hò, ta có thể gặp hàng trăm hàng nghìn tâm hồn cô đơn đang lang thang tìm một mảnh ghép cho mình, loay hoay vì mưu cầu sự bầu bạn . Thế nhưng, để gặp được người thực sự muốn gặp, không chỉ cần một cái gật đầu là xong. Trong Medianeras, những cuộc gặp luôn tuột mất khỏi tay Mariana và Martin. Họ có thể gặp nhau ở ngã tư cột đèn, trước cửa hàng thời trang, khi lướt qua nhau trên phố, hiện trường vụ tai nạn hi hữu hay thậm chí là trước cửa hàng tiện lợi khi mất điện.

    Sau cùng họ vẫn tuột mất nhau. Họ ở rất gần nhau nhưng chẳng bao giờ gặp mặt. Giống như lời tự sự của Mariana khi giải đố Wally in the city, cô chưa bao giờ tìm được Wally ở thành phố.

“If I can't find a person when I know who I'm looking for, how can I find a person when I don't know who I'm looking for?”

Tạm dịch

Nếu như tôi không thể tìm ra người tôi biết thì làm sao tôi có thể tìm được người mà tôi không biết đây?”

     Cốt truyện sở hữu phông nền lãng mạn khi quan niệm về định mệnh hay duyên số được dùng làm điểm nhấn, tuy nó cũng cho chúng ta thấy rằng trên đường đi tìm hạnh phúc thực sự, bạn cần học cách mạnh mẽ để vượt qua sự cô đơn. Đôi khi con người cần nhìn vào khoảng trống để biết được niềm vui của khoảnh khắc đủ đầy.

     Medianeras (Sidewalls) là thuật ngữ để chỉ những mặt cắt của các tòa nhà cao tầng, nơi mà đôi khi trở nên thật vô dụng và bị mặc kệ cho rêu phong bao phủ. Medianeras khiến đô thị phủ lên một lớp ngăn cách lạnh lùng giữa người với người, một nhân chứng sống xây đắp nên sự cô đơn của con người ở đô thị lớn mà đám dây nhợ lòng thòng hay màn hình máy tính khó có thể xóa đi được.

    Âm nhạc của phim buồn mà không bí bách, giống như chờ đợi một cú hích cho cuộc gặp gỡ của hai nhân vật chính. Tôi chắc rằng đạo diễn Gustavo Tarreto đã yêu âm nhạc của ông hoàng Lofi Daniel Johnston đủ nhiều khi đưa True love will find you in the end vào một phân cảnh mang tính kết nối giữa Martin và Mariana. Ngoài ra, một điểm cộng khác trong âm nhạc là giai điệu buồn Étude và Waltz của Chopin vang lên não nùng trong các phân cảnh độc thoại của hai nhân vật chính.



     Đôi chút cá nhân với tôi, Martin và Mariana là phiên bản của tôi, hoàn toàn là tôi lạc lõng ở thành phố lớn với những mối quan hệ nhỏ giọt, đếm từng ngày trôi qua. Medianeras nhắc tôi nhớ về Turn left turn right của họa sĩ Đài Loan Jimmy Liao, tác phẩm với những chiêm nghiệm sâu sắc về tính ngắn ngủi của cuộc gặp gỡ .

     Trước đây tôi từng nghĩ phim hay là phim mang lại cảm giác giải trí, mãn nhãn – một trải nghiệm chung của tất cả mọi người, có thể là một câu chuyện tình bi thương hay một cuộc rượt đuổi nghẹt thở, nhưng khi dần lớn lên tôi nhận ra rằng, cái hay đối với mỗi người không giống nhau. Với tôi, phim hay là khi tôi thấy bản thân m ình trong đó, các cảnh quay như khiến tôi đi qua thì quá khứ của bản thân và tiên đoán một phần tương lai của tôi trong đó. Medianeras là chính tôi trong thành phố lớn này, những đêm trượt dài  trong sự tuyệt vọng về cuộc sống và con người, khi tôi nhìn những cột đèn cao vút quá nhiều dây nhợ và tự hỏi liệu chúng có kết nối mọi người lại với nhau không hay chỉ đánh lừa thị giác chúng ta?

     Hơn hết, Medianeras mang lại một trải nghiệm nhiều hi vọng trong tôi về một thế giới đô thị qua ô cửa kính. Hoàn toàn là những ô cửa kính màu nhiệm.

Thứ Tư, 13 tháng 5, 2020

CLOSER (2004)




 "Với những người yêu từ cái nhìn đầu tiên, mỗi ánh nhìn đều có thể trở thành phản bội" là một lời trích dẫn mang tính biểu tượng cho Closer. Tuy nhiên không chỉ có vậy, phim còn là sự thỏa hiệp giữa cảm xúc nhất thời và tình cảm dai dẳng, giữa những lầm lỗi và thành thật trong tình yêu. Sau cùng Alice đã thốt lên rằng: "Tình yêu đấy ở đâu? Em không thể thấy nó. Không sờ được. Không cảm nhận được" Bởi lẽ Dan đã yêu Alice từ cái nhìn đầu tiên, rằng sau mỗi ánh mắt của Dan, Alice luôn nghi ngờ về một sự phản bội.


     Closer sở hữu một cốt truyện không mới nhưng lại có một cách kể chuyện thú vị, linh hoạt trong việc thay đổi góc nhìn cho từng nhân vật. Dụng ý của cách dẫn chuyện đã thể hiện rõ ràng chủ đề của bộ phim, từng con người với từng lát cắt cảm xúc: khao khát được yêu, chiếm hữu, ruồng bỏ và cả vị tha. Phim đưa người xem đến với mối tình của Dan và Alice trước tiên, sau đó ngay lập tức giăng ra ma trận tình ái với đầy rẫy cảm xúc lên xuống thất thường với sự xuất hiện của Anna và Larry. Nỗ lực xích lại gần nhau của mỗi nhân vật dường như đẩy họ đi xa hơn, thậm chí mang cả màu sắc bi kịch trong câu chuyện.




    Đối với những bộ phim chỉ đơn thuần khai thác chủ đề tình yêu, rất khó có thể làm tốt việc thuật lại những hành động hay mớ cảm xúc của con người mà không mượn thêm một chủ đề nào khác: có thể là tâm linh, hình sự, chính trị, gia đình,... Nói cách khác, tình yêu là gia vị cho các chủ đề khác, để làm nổi bật lên chủ đề đó. 


    Tuy nhiên, ngoài Eternal sunshine of the spotless mind (2004), Closer giống như một thứ của hiếm với chất liệu thuần tình yêu mà vẫn có thể thuyết phục người xem. Một Alice nổi loạn, gây nên ấn tượng thị giác mạnh về một nàng vũ nữ có mái tóc hồng đầy mời gọi, cô dường như không thể tìm được tiếng nói chung với người tình "cố gắng để thủy chung" Dan. Anna lại là một phụ nữ xinh đẹp khao khát được yêu thương và lạc lối trong lưới tình của hai người đàn ông thuộc hai thái cực: một Dan nhu mì không thể ra một quyết định rõ ràng và một Larry luôn nhìn về phía trước.


    Sau cùng, cái kết đặt ra cho người xem câu hỏi: Tình yêu là gì? Có phải chỉ cần ở gần cạnh nhau thì tình yêu vẫn còn ở đó hay không? Chúng ta có thật sự biết về nhau như chúng ta đã từng? Hay chí ít là chúng ta vẫn tưởng là như thế?


Bên cạnh một câu chuyện thú vị, Closer còn sở hữu gam màu tông lạnh, khiến chúng ta có thể buồn ngay trong cảnh đầu tiên. Tôi luôn thích xem Closer vào một ngày mùa đông, đặc biệt đắm mình trong cách nhả từng câu chữ của Damien Rice với The Blower’s Daughter. Phần hình ảnh rất tỉ mỉ khi đan cài cảm xúc đau khổ (ý tôi là Alice, các bạn biết rồi đấy).


    Và ngạc nhiên chưa, dù là phim rate R nhưng Closer hoàn toàn không có một cảnh nóng nào.


   

WATCHMEN (2009)


     
     Watchmen (2009) – tác phm thuc vũ tr DC Comics ca đo din Zack Snyder vi thi lượng 3h35 tht không d dàng đ phân tích và review. Bi lẽ phim không ch bóc trn nhng mng ti ca ch nghĩa siêu anh hùng mà còn cài cm ý nim v hòa bình và đ kích nn hòa bình gi to vn quanh chúng ta. Vi thi lượng 3h35, chúng ta có th thy rt nhiu nhng câu chuyn có ln có nh v các siêu anh hùng trong mt thế gii có cht liu hin thc xen ln gi tưởng vi mt phn lch s được thay đi.

    Bt đu bng cái chết ca Edward Blake – người được biết đến (mt cách không công khai) vi cái tên The comedian – mt trong 6 người hùng mang mt n ca Watchmen (Rorschach, The comedian, Nite Owl, Silk Spectre, Ozymandias, Dr Manhattan) Rorschach – k có mt n vi hình thù kì d luôn di chuyn - đã lên tiếng cnh báo bn người đng đi còn li trong nhóm v mt kh năng b tn công và mch truyn chính là cuc truy tìm tung tích k ám sát The comedian ca Rorschach và Nite Owl. 
    Song song vi mch truyn chính là hai nhánh ph: nhng mu chuyn nh v quá kh ca các siêu anh hùng và thế gii truyn tranh ca người thuyn trưởng theo du bn hi tc đ bo v quê hương mình. Hai nhánh này va gii thích ý đ cho mch truyn chính, va xâu chui các s kin li đ đm bo tính logic khi phim s hu mt lượng nhân vt khá ln và ban đu gây khó khăn cho người xem khi h không th biết ngay tên và vai trò ca các nhân vt. 

    Watchmen s hu cái kết thông minh mc dù trong sut quá trình đng đng ba gi đng h có th người xem đã b phân tâm bi nhiu câu chuyn: t s khc lit ca chiến tranh, s ghê rn ca nhng cuc thanh trng siêu anh hùng, ý nghĩa thc s ca Dr Manhattan đi vi nước M, đến c s ngt ngào quyến rũ ca cuc làm tình hoang di gia hai con người,…
    Watchmen mang đến màu sc trung tính cho mt cuc đi đu gia cái thin và cái ác. Cái ác đây có thc s ác? Hay đó ch là con tt thí cho mt nn hòa bình được ngy to mà thôi. Mượn câu chuyn siêu anh hùng, Zack Snyder đã k cho chúng ta mt câu chuyn v chiến tranh và hòa bình. Bt đu bng vic người M giành chiến thng trong chiến tranh Vit Nam dưới s giúp đ ca Dr Manhattan, xuyên sut chiu dc phim là s căng thng ca Chiến tranh lnh và kết thúc bng mt nn hòa bình chưa rõ sẽ có th duy trì bao lâu.  
    Tuyến nhân vt được xây dng rt t m và có cá tính rõ ràng. Ni bt nht là Dr Manhattan – mt v thn đúng nghĩa ca nước M, có được siêu năng lc nhìn thy tương lai nhưng không tìm được ý nghĩa thc s ca hành tinh xanh đi vi mình, Rorschach – người anh hùng yêu cái thin đến cui cùng vn mi mê theo đui chính nghĩa dù phi tr giá đt. V b ni, có th thy được góc khut ca siêu anh hùng, có khi là k giết người không chp mt, mt k hiếp dâm đáng ghê tm, có khi li là mt người cha mong mun đoàn t vi con gái mình. Nếu đt mình trong văn hóa đi chúng M, có th d dàng thy được phim đang ma mai vic thn tượng hóa hình tượng các siêu anh hùng, thc ra h cũng ch là nhng người đôi khi là anh hùng trong chiếc mt n công lý mà thôi.

    Cnh phim yêu thích nht ca tôi là cnh hi tưởng quá kh ca Dr Manhattan khi anh còn là nhà vt lý hc Jon Osterman, anh và Janey Slater gp nhau ln đu tiên qua người bn cũng là nhà vt lý hc Wally Weaver, khi cô ln đu bt chuyn vi anh bng vic đưa cho anh mt cc bia. S kết hp hoàn ho ca bn nhc Pruit Igoe and Prophecies vi phân cnh này khiến tôi rt xúc đng v khonh khc khi còn là con người ca Dr Manhattan. Dù ch là mt phân cnh nh không quá quan trng vi dòng thi gian ca mch truyn chính nhưng nó đã xây dng nên tính cách sau này ca Dr Manhattan khiến nhân vt này không th dt b si dây liên kết vi quá kh ca anh.
   Vi Watchmen, chúng ta không cn phi vi, vì tt c nhng gì hay ho nm cách tn hưởng tng phút đng h vi b phim này.
   Mt lưu ý nho nh v hình nh ca Vit Nam xut hin đon đu phim, chiến tranh Vit Nam được đưa vào vi dng ma mai người M - h ch thng được Vit Nam khi h có mt v thn. Mt chi tiết khác nếu bn quan tâm đến lch s là s kin t thiêu ca nhà sư Thích Qung Đc đ phn đi chính quyn Ngô Đình Dim cũng được đ cp.